การสูบบุหรี่: อันตราย ผลกระทบ และทางออก

บทนำ

การสูบบุหรี่เป็นกิจกรรมที่มนุษย์ดำเนินมาเป็นเวลานานหลายศตวรรษ ไม่ว่าจะเป็นเพื่อความบันเทิง, การเข้าสังคม หรือการบำบัดความเครียด แม้จะทราบกันดีถึงอันตรายจากการสูบบุหรี่ แต่ในหลายประเทศรวมถึงประเทศไทยก็ยังคงมีผู้สูบบุหรี่จำนวนมาก บทความนี้จะพาผู้อ่านไปสำรวจผลกระทบต่อสุขภาพ ผลกระทบทางสังคมและเศรษฐกิจ และแนวทางการเลิกสูบบุหรี่ที่มีประสิทธิภาพ

ส่วนประกอบของบุหรี่

บุหรี่ประกอบไปด้วยสารเคมีมากกว่า 7,000 ชนิด โดยสารสำคัญที่เป็นที่รู้จักคือ นิโคติน (Nicotine) ซึ่งเป็นสารเสพติด นอกจากนี้ยังมีสารอันตรายอีกจำนวนมากที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ

สารในบุหรี่	ผลกระทบต่อร่างกาย
นิโคติน	ทำให้เกิดการเสพติด, เพิ่มความดันโลหิต
ทาร์ (Tar)	ก่อให้เกิดมะเร็งปอดและทางเดินหายใจ
คาร์บอนมอนอกไซด์	ลดประสิทธิภาพของออกซิเจนในเลือด
แอมโมเนีย	ระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจ
อะซีโตน	ระคายเคืองตา จมูก และลำคอ
ไซยาไนด์	มีพิษต่อเซลล์ในร่างกาย

ผลกระทบต่อสุขภาพ

การสูบบุหรี่มีผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อผู้สูบและคนรอบข้าง

1. ระบบทางเดินหายใจ

เสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งปอด, หลอดลมอักเสบเรื้อรัง, ถุงลมโป่งพอง ฯลฯ

2. ระบบหัวใจและหลอดเลือด

เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ, ความดันโลหิตสูง, หัวใจวายอย่างเฉียบพลัน

3. ระบบสืบพันธุ์

ชาย: ลดจำนวนและความแข็งแรงของอสุจิ
หญิง: เสี่ยงต่อการมีบุตรยากและการแท้ง

4. ระบบอื่น ๆ

ทำให้ผิวแก่ก่อนวัย
ฟันเหลือง มีกลิ่นปาก

บุหรี่กับคนรอบข้าง

การสูบบุหรี่ไม่ส่งผลเสียเฉพาะผู้สูบเอง แต่ยังทำอันตรายต่อบุคคลรอบข้างด้วย

กลุ่มเสี่ยง	ผลกระทบที่เกิดขึ้น
เด็กทารก	น้ำหนักตัวน้อย, ระบบหายใจผิดปกติ
หญิงตั้งครรภ์	แท้ง, คลอดก่อนกำหนด, ทารกเสียชีวิต
ผู้สูดดมควันบุหรี่	เสี่ยงโรคหัวใจ, มะเร็ง, โรคทางเดินหายใจ

ผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคม

ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ เพิ่มขึ้นอย่างมหาศาลจากการรักษาโรคที่เกิดจากการสูบบุหรี่
การขาดงาน จากอาการเจ็บป่วยลดผลิตภาพของประเทศ
คุณภาพชีวิต ของผู้สูบและครอบครัวลดลง

การเลิกสูบบุหรี่: ทฤษฎีและแนวปฏิบัติ

การเลิกสูบบุหรี่ไม่ใช่เรื่องง่ายเพราะบุหรี่มีฤทธิ์เสพติด แต่ก็สามารถทำได้ด้วยความมุ่งมั่นและการได้รับการสนับสนุนที่ถูกต้อง

วิธีการเลิกบุหรี่

วิธีการ	รายละเอียด	อัตราประสบความสำเร็จโดยประมาณ (%)
จิตตานุภาพล้วน	เลิกด้วยตนเอง	3-7
ให้คำปรึกษา	ได้รับคำแนะนำอย่างถูกต้อง	10-20
นิโคตินทดแทน	แผ่นแปะ หมากฝรั่ง ฯลฯ	15-30
ยาทางการแพทย์	เช่น Bupropion, Varenicline	20-35
โปรแกรมเลิกบุหรี่	โครงการของโรงพยาบาล ฯลฯ	25-40

นโยบายควบคุมการสูบบุหรี่

หลายประเทศ รวมถึงประเทศไทย ได้ออกกฎหมายและนโยบายควบคุม ดังนี้

ห้ามโฆษณาและโปรโมท
ภาษีสรรพสามิตบุหรี่
ห้ามจำหน่ายให้เยาวชน
กำหนดพื้นที่ห้ามสูบ
ให้ความรู้และรณรงค์อันตรายของบุหรี่

สรุป

การสูบบุหรี่ส่งผลเสียต่อสุขภาพทั้งของตนเองและคนรอบข้าง โดยเฉพาะโรคหัวใจ มะเร็งปอด และปัญหาทางสังคม จึงควรตระหนักถึงอันตรายและพยายามเลิกสูบบุหรี่ หากต้องการเลิกควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญและรับการสนับสนุนจากครอบครัวและสังคม การเลิกบุหรี่ไม่ใช่เพียงการดูแลสุขภาพของตนเอง แต่รวมถึงการปกป้องคนที่คุณรักจากอันตรายที่มองไม่เห็นของควันบุหรี่ด้วย

อ้างอิง

กระทรวงสาธารณสุข
องค์การอนามัยโลก (WHO)
สมาคมโรคมะเร็งแห่งประเทศไทย
ศูนย์บริการเลิกบุหรี่ทางโทรศัพท์แห่งชาติ (1600)