เป็นคำถามที่น่าสนใจอย่างมากเกี่ยวกับเรื่อง "ความเป็นไทย" ในอนาคต ฉันจะขอแบ่งคำตอบออกเป็น 2 ส่วนหลัก ๆ คือ 1) การนิยาม "ความเป็นไทย" ในอีก 30 ปีข้างหน้า และ 2) บทบาทของคนรุ่นใหม่ในการกำหนดนิยามนี้ ดังนี้ค่ะ
1. "ความเป็นไทย" ในอีก 30 ปีข้างหน้า…นิยามด้วยคุณค่าหรือสัญลักษณ์อะไร?
ในอนาคต นิยาม "ความเป็นไทย" อาจเปลี่ยนแปลงหรือขยายตัวจากเดิม ในช่วงที่ผ่านมา "ความเป็นไทย" มักนิยามผ่านวัฒนธรรม ประเพณี ภาษา อาหาร เครื่องแต่งกาย สัญลักษณ์และพิธีกรรมสำคัญ เช่น ไหว้ สงกรานต์ ลอยกระทง ข้าวเหนียวมะม่วง ฯลฯ
แต่ ในอีก 30 ปีข้างหน้า เมื่อสังคมโลกเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วจากเทคโนโลยี สังคมพหุวัฒนธรรม และความเชื่อมโยงระหว่างประเทศ ฉันเชื่อว่านิยาม "ความเป็นไทย" จะเน้นที่ คุณค่า มากกว่าเพียงแค่สัญลักษณ์ เช่น
- ความเมตตากรุณาและการอยู่ร่วมกันอย่างสงบ: คนไทยเป็นมิตร ใจดี ยิ้มแย้ม เปิดกว้างต่อความหลากหลาย
- ความคิดสร้างสรรค์แบบผสมผสาน: การประยุกต์วัฒนธรรมไทยเข้ากับโลกสมัยใหม่ เช่น soft power อาหารไทย ดนตรีไทยแฟชั่นไทยในเวทีโลก
- ความยืดหยุ่นและความอดทน: ความสามารถในการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงและท้าทายใหม่ ๆ
- อัตลักษณ์แบบเปิดรับ: จากเดิมที่ยึดติดกับรูปแบบหรือกฎเกณฑ์ที่ตายตัว อาจเปลี่ยนมาเน้นย้ำประเด็น "เราเป็นใครก็ได้ แต่ก็ยังเป็นไทยได้" เช่น ไทยมุสลิม ไทยเชื้อสายจีน ไทย LGBTQ+ ฯลฯ
สัญลักษณ์อาจยังคงเหลืออยู่ เช่น ภาษาไทย ศิลปะ วรรณกรรมไทย แต่จะถูกนำเสนอในรูปแบบใหม่ ๆ และมีความหลากหลายเชิงเนื้อหามากขึ้น ไม่จำเป็นต้องติดอยู่กับ "อดีต" แต่เป็น “ไทยร่วมสมัยที่กลมกลืนโลก”
2. บทบาทของคนรุ่นใหม่ควรเป็นอย่างไร
คนรุ่นใหม่ คือกลุ่มที่จะขับเคลื่อนและนิยาม “ความเป็นไทย” ในอนาคต ด้วยเหตุผลนี้ บทบาทสำคัญคือ:
เป็นผู้ร่วมออกแบบ ไม่ใช่แค่ผู้สืบทอด
กล้าตั้งคำถามกับนิยามเดิม ๆ และพัฒนาให้สอดคล้องกับยุคสมัย และตัวตนที่แตกต่างหลากหลายขึ้นในสังคมรักษาคุณค่า เปิดกว้างกับความเปลี่ยนแปลง
เลือกเก็บรักษา "คุณค่าแก่น" ที่เหมาะสม ขณะเดียวกันก็ไม่ยึดติดกับสัญลักษณ์แบบเดิม ๆ แต่กล้าสร้างสรรค์และผสมผสานสิ่งใหม่ ๆผลักดัน soft power ไทยสู่สากล
ใช้เทคโนโลยีและแพลตฟอร์มโลกในการนำเสนอเรื่องราว นวัตกรรม หรือไลฟ์สไตล์ที่ “เป็นไทย” ในแบบที่คนทั้งโลกเข้าถึง เข้าใจ และชื่นชมสร้างพื้นที่ปลอดภัยและรับฟังความหลากหลาย
คนรุ่นใหม่มีภารกิจในการทำให้ “ไทย” เป็นพื้นที่ที่คนทุกกลุ่ม ทุกความเชื่อ ทุกอัตลักษณ์สามารถมีส่วนร่วมและนิยามตนเองได้ ไม่ถูกกีดกันด้วยขนบธรรมเนียมที่ล้าสมัย
สรุป:
“ความเป็นไทย” ในอีก 30 ปีข้างหน้า จะมีความหลากหลายทางคุณค่ามากขึ้น ไม่ได้ถูกผูกขาดด้วยสัญลักษณ์หรือขนบเดิมเท่านั้น คนรุ่นใหม่ควรมีส่วนร่วมทั้งการรักษาและการสร้างสรรค์นิยามใหม่นี้ ให้ “ไทย” เป็นพื้นที่ปลอดภัย ทันสมัย และร่วมสมัยบนเวทีโลก
ถ้าต้องการให้ประยุกต์มุมมองหรือเน้นย้ำประเด็นไหนเพิ่มเติม บอกได้เลยนะคะ!