ปราสาทตาเมือนธม

ปราสาทตาเมือนธม (Ta Muen Thom Sanctuary) เป็นโบราณสถานศิลปะขอมแบบบายน ตั้งอยู่ที่บ้านหนองคู ตำบลตาเมียง อำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์ ริมชายแดนไทย-กัมพูชา ปราสาทแห่งนี้ถือเป็นศูนย์กลางของกลุ่มปราสาทตาเมือนซึ่งประกอบด้วยปราสาทตาเมือนธม ปราสาทตาเมือนโต๊ด และปราสาทตาควาย

ประวัติศาสตร์และความสำคัญ

ปราสาทตาเมือนธม สร้างขึ้นในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 16 - 17 (ราว พ.ศ. 1550 - 1700) ในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 แห่งอาณาจักรขอม เพื่อใช้เป็นศาสนสถานสำคัญตามแนวโบราณถนนพระราชดำเนินสายระหว่างเมืองพระนครและเมืองโบราณทางตะวันตก ใช้ประกอบศาสนาพิธีในศาสนาฮินดู ลัทธิไศวนิกาย และภายหลังได้เสริมสร้างบทบาทเป็นที่พักคนเดินทาง (ธรรมศาลา)

สถาปัตยกรรม

ตัวปราสาทสร้างด้วยหินทรายสีเทาขนาดใหญ่ มีป้อมประตูทางเข้าด้านทิศตะวันออก หันหน้าไปทางเมืองพระนคร ตัวปราสาทประธานอยู่บนฐานสูงล้อมรอบด้วยระเบียงคดศิลปกรรมขอมประดับลวดลายอันวิจิตร มีบรรณาลัย และวิหารประจำองค์ พระปรางค์ประธานประดิษฐานศิวลึงค์ สิ่งสำคัญในศาสนาฮินดู

บนพื้นที่ชายแดน

ปราสาทตาเมือนธมตั้งอยู่ใกล้ชายแดนไทย-กัมพูชา โดยมีประตูด้านหลังสามารถข้ามผ่านไปประเทศกัมพูชาได้ อันเป็นจุดยุทธศาสตร์และเชิงสัญลักษณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม ระหว่างสองประเทศ

การอนุรักษ์และการท่องเที่ยว

หน่วยงานราชการไทยรับผิดชอบดูแลและอนุรักษ์ปราสาทตาเมือนธมให้คงสภาพใกล้เคียงกับสมัยโบราณ เปิดเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติเดินทางมาเยี่ยมชมจำนวนมาก โดยเฉพาะในช่วงที่สถานการณ์ระหว่างประเทศมีเสถียรภาพ ปราสาทแห่งนี้ยังถือเป็นสัญลักษณ์ของความร่วมมือระหว่างไทยกับกัมพูชาในการดูแลรักษามรดกทางวัฒนธรรมร่วมกัน

สถานะปัจจุบัน

ปราสาทตาเมือนธมได้รับความร่วมมือทั้งจากชุมชนท้องถิ่นและฝ่ายทหารในการดูแลความปลอดภัย ส่งเสริมและจัดกิจกรรมท่องเที่ยว การเดินทางมายังปราสาทแห่งนี้จึงเป็นทั้งกิจกรรมเชิงท่องเที่ยว ศึกษาประวัติศาสตร์ และการสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างประชาชนกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ