สรุปสถานการณ์

เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2568 กรุงเทพฯ กลายเป็นศูนย์กลางของการประท้วงครั้งใหญ่หลังประชาชนเรือนพันหลั่งไหลเรียกร้องให้นายกรัฐมนตรีแพทองธาร ชินวัตร ลาออก สาเหตุหลักเกิดจากปัญหาขัดแย้งบริเวณชายแดนกับกัมพูชาซึ่งบานปลายกลายเป็นประเด็นทางการเมือง คนจำนวนมากรู้สึกไม่พอใจกรณีแพทองธารถูกกล่าวหาว่าวิพากษ์วิจารณ์ผู้บัญชาการทหารและแสดงท่าทีประนีประนอมกับฮุน เซน อดีตผู้นำกัมพูชา ในสายตาของกลุ่มชาตินิยมไทย การแสดงความเห็นต่อกองทัพถือเป็นเส้นต้องห้าม

เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นขณะที่รัฐบาลเองกำลังประสบทั้งวิกฤตเศรษฐกิจและแรงเสียดทานจากในพรรคร่วม ก่อนการลงมติไม่ไว้วางใจที่จะมีขึ้นในเดือนหน้า พรรคร่วมสำคัญได้ถอนตัว ขณะที่ฝ่ายค้านและองค์กรตุลาการกำลังสอบสวนกรณีโทรศัพท์หลุดซึ่งอาจนำไปสู่การปลดแพทองธารออกจากตำแหน่ง

วิเคราะห์ประเด็นเชิงลึก

สาเหตุและผลสะเทือน:

• รากเหง้าปัญหามาจากความไม่ไว้วางใจผู้นำหญิงคนใหม่ทั้งในแง่สายสัมพันธ์กับตระกูลชินวัตร โดยเฉพาะบทบาทของทักษิณ บิดาของเธอ ผนวกกับประวัติศาสตร์ของการเมืองไทยที่มีกองทัพเป็นพลังแฝงซึ่งพร้อมจะเคลื่อนไหวเมื่อถูกท้าทาย
• การประท้วงผลักดันให้เกิดการรัฐประหารหรือวินิจฉัยตุลาการ คล้ายกับวิถีประวัติศาสตร์ในปี 2549 และ 2557 สะท้อนถึงโครงสร้างอำนาจที่ยังไม่เป็นประชาธิปไตยเต็มใบ
• ความขัดแย้งกับกัมพูชาอาจถูกขยายผลโดยกลุ่มชาตินิยมเพื่อกดดันและสร้างความชอบธรรมในการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง

มุมมองทางสังคมและเศรษฐกิจ:

• ท่ามกลางความวุ่นวายทางการเมือง เศรษฐกิจไทยกำลังเปราะบางและการเมืองที่ไร้เสถียรภาพจะลดศรัทธาของนักลงทุน รวมถึงเสริมปัญหาความเหลื่อมล้ำ
• ภาพลักษณ์ของกองทัพกับบทบาทของกลุ่มชาตินิยมยังคงเฝ้าจับตามอง เพราะแม้สังคมจะเบื่อการรัฐประหาร แต่ช่องโหว่ทางการเมืองก็เอื้อต่อการเข้ามามีบทบาทของทหารอยู่ดี

ถกเถียงและตั้งคำถาม

ประเด็นนี้มีความสำคัญเพราะสะท้อนอุปสรรคเชิงโครงสร้างของประชาธิปไตยไทย ที่ทหารและองค์กรตุลาการยังเป็นหมากสำคัญ ไม่ใช่แค่เสียงของประชาชน บทเรียนคือทุกครั้งที่รัฐบาลตระกูลชินวัตรเข้ามามีอำนาจ มักจะต้องเผชิญ กับแรงกดดันทั้งบนท้องถนนและในห้องศาล การที่กลุ่มชาตินิยมรวมตัวภายใต้ข้ออ้างแห่งเอกราชเป็นการสะท้อนถึงความอ่อนไหวและรอยร้าวในสังคมไทย

คำถามสำคัญคือจะมีหนทางใดบ้างที่ประชาธิปไตยไทยจะหลุดพ้นจากวงล้อเดิม ๆ และสร้างกลไกรัฐที่เป็นกลางและเชื่อมโยงกับประชาชนได้อย่างแท้จริง? การพึ่งพายุทธศาสตร์ชาตินิยมเป็นทางออกที่แท้จริง หรือเป็นเพียงเครื่องมือทางการเมือง?

เหตุการณ์นี้ควรถูกมองทั้งในฐานะวิกฤตและโอกาสในการสะท้อนเสียงของประชาชน รวมถึงการสร้างสำนึกต่อบทบาทของพลเมืองในอนาคต