สรุปเหตุการณ์

ในช่วงต้นเดือนกรกฎาคม 2568 สถานการณ์ที่ชายแดนไทย-กัมพูชากลับมาเป็นประเด็นร้อนอีกครั้ง หลังมีรายงานจากกองทัพภาคที่ 2 ของไทยว่า ทหารกัมพูชาตั้งใจเดินลาดตระเวนล้ำเขตไทย จัดฉากยั่วยุและถ่ายคลิปนำไปเผยแพร่ในโซเชียล เพื่อสร้างภาพว่าทหารกัมพูชาสามารถข่มขวัญทหารไทยได้ โดยเริ่มมาตั้งแต่เหตุปะทะวาจาแถบปราสาทตาเมือนธม ในกรณีนักท่องเที่ยว จนถึงเหตุการณ์ล่าสุดที่พื้นที่ใกล้เขาพระวิหาร ทหารกัมพูชามีพฤติกรรมยกโทรศัพท์ถ่ายคลิป มุมกว้าง พร้อมพูดจายั่วยุให้เกิดการโต้เถียงกับทหารไทย ก่อนจะนำคลิปไปสร้างสตอรี่ในสังคมฝ่ายตน

วิเคราะห์ปรากฏการณ์

เหตุการณ์นี้ไม่ใช่แค่กรณีพิพาทตามแนวชายแดนธรรมดา แต่สะท้อนการใช้ยุทธศาสตร์ “สงครามข้อมูลข่าวสาร” หรือ Information Operations (IO) อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อจูงใจ รณรงค์สร้างอิทธิพลทางจิตวิทยาต่อประชาชนหรือฝ่ายตรงกันข้าม แม้พื้นที่ชายแดนจะมีประเด็นเรื่องดินแดนค้างคาใจประชาชนทั้งสองฝ่ายมาช้านาน แต่การเผยแพร่คลิปชุดนี้ช่วยปลุกกระแสชาตินิยมและความรู้สึกได้เปรียบในสังคมกัมพูชาได้ชัดเจน

สิ่งที่ควรตั้งข้อสังเกตคือ การเลือกมุมมองนำเสนอ (framing) ในคลิปและข่าวจากแต่ละฝ่าย มักตั้งใจนำเสนอเนื้อหาสนับสนุนจุดยืนตน ขาดมุมมองหรือหลักฐานจากอีกฝั่ง สร้างอคติหรือภาพเหมารวม หากไม่วิเคราะห์ถึงที่มา จุดประสงค์ และวัฒนธรรมของ “ไอโอ” อาจหลงเชื่อหรือตกเป็นเหยื่อความขัดแย้งโดยไม่ตั้งใจ

ถกเถียงและตั้งคำถาม

ประเด็นนี้สำคัญเพราะเป็นตัวอย่างชัดเจนของความขัดแย้งบริเวณชายแดนที่เปลี่ยนจากการใช้กำลัง สู่การแย่งชิงพื้นที่วาทกรรมผ่านสื่อและโซเชียล การแข่งขันเชิงจิตวิทยาในลักษณะนี้ยังอาจบานปลายกลายเป็นความเกลียดชังในสังคมได้ง่ายขึ้น

น่าสนใจว่า รัฐบาลหรือสื่อไทยและกัมพูชาจะจัดการกับ “สงครามข้อมูลข่าวสาร” อย่างไรจึงจะไม่ขยี้ความขัดแย้ง เพิ่มความไว้วางใจ และรักษาความสงบในพื้นที่

คำถามที่ควรคิด:

• ฝ่ายไทยควรตอบสนองอย่างไร: โต้กลับ เงียบ หรือปรับกลยุทธ์การสื่อสาร?
• ประชาชนควรบริโภคข้อมูลและคลิปเหล่านี้อย่างมีวิจารณญาณมากน้อยแค่ไหน?
• การที่ผู้นำทหารหรือสื่อเน้นให้เจ้าหน้าที่แสดงภาวะผู้นำ ความอดกลั้นสำคัญอย่างไรในบริบทชายแดน?

ปรากฏการณ์นี้จึงเป็นเครื่องเตือนใจว่าทั้งผู้นำและประชาชนต้องเท่าทันการสื่อสารในยุคใหม่ ชายแดนไม่ใช่แค่ดินแดนในแผนที่ แต่มันคือเวทีแข่งขันของอารมณ์ ความรู้สึก และการรับรู้ในสังคมด้วย